Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa
Rok wydania: 2019.
Oprawa: twarda.

Spis treści (pdf).

Tom 8.

Liczba stron: 264.

Tom dokumentuje ważne aspekty życia literackiego w okresie tzw. schyłkowego PRL-u. Epoka ta, nadal często nazywana „czarną dziurą lat osiemdziesiątych” zasługuje na szczegółowe rozpoznania – nierzadko współczesnym odbiorcom trudno pojąć jej specyfikę. Autor w przekonujący sposób pokazuje odmienność funkcjonowania kultury poddawanej ścisłej kontroli przez instytucje powołane do tego celu przez władzę polityczną.

[z recenzji dr hab. Agnieszki Czyżak, prof. Uniwersytetu Adama Mickiewicza]

Książka […] jest cenną pozycją wśród tych opracowań, które związki literatury z cenzurą w latach powojennych badają w kluczowych okresach i obszarach, zapisując tym samym niemałe „rozdziały” w historii tychże związków. […] Cenzura wobec literatury polskiej w latach osiemdziesiątych XX wieku […] zbiera w jednym miejscu syntetyczne opisy urzędowych ingerencji w wybrane obszary produkcji literackiej – i konfrontuje je z opisem ich prawnych i politycznych uwarunkowań; proponuje, w ramach szczegółowych egzemplifikacji, ciekawe studia przypadków; a do tego załącza niezwykle pożyteczne aneksy i drobne archiwalia. Słowem: analizy, dokumentacje i „wypisy” w jednym.

[z recenzji dr hab. Mariusza Zawodniaka, prof. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego]

Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa
Rok wydania: 2016.
Oprawa: twarda.

Tom 7.

Liczba stron: 262.      

pdfSPIS TREŚCI

"Tematem tej książki jest zderzenie reguł rządzących cenzorską wizją literatury i tych, które leżały u podstaw literatury nowoczesnej. Interesuje mnie przede wszystkim ta płaszczyzna zderzenia między cenzurą i literacką nowoczesnością, na której poetyka przecina się z polityką, a więc inne formy literackie, które rozwijały się pod wpływem samego istnienia cenzury [...]

Książka składa się z tekstów w większości wcześniej publikowanych w czasopismach i książkach zbiorowych, wydawanych przez Ośrodek Badań Filologicznych nad Cenzurą PRL. Tu zostały one zamieszczone w wersjach zazwyczaj nieco zmienionych i rozszerzonych [...]"

[z Wprowadzenia]

 

Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa
Rok wydania: 2016.
Oprawa: twarda.

Liczba stron: 210.

Tom 6.

Redakcja: Kamila Budrowska, Maria Kotowska-Kachel

SPIS_TREŚCI. PDF    

"Niniejsza książka stanowi kontynuację rozważań podjętych w wydanej w 2012 roku pracy "Lancetem, a nie maczugą". Cenzura wobec literatury i jej twórców w latach 1945-1965 (...)".

 

Redakcja: Kamila Budrowska, Wiktor Gardocki, Elżbieta Jurkowska.

Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa.
Rok wydania: 2015.
Oprawa: twarda, liczba stron: 465.

Tom 5.

SPIS TREŚCI.PDF

"Istnieje w naukach humanistycznych i społecznych ugruntowana tradycja namysłu nad przełomowymi datami – cezurami. Jeśli chodzi o okres powojenny, można wspomnieć: 1948, 1956, 1968, 1970, 1980–1981 czy 1989. Punkt wyjścia niniejszej książki jest jednak nieco inny – to data historycznie niewyrazista, rok, od którego nic się nie zaczyna i na którym nic nie kończy, rok, jakich wiele w historii Polski Ludowej i PRL-u – 1984.
Wybór „zwykłego” roku 1984 nie jest przypadkowy – to „rok orwellowski”, opisany w najsłynniejszej antyutopii w dziejach współczesnej literatury. Dla piszącego tekst po drugiej wojnie światowej artysty przesunięcie miejsca zdarzeń utworu o lat czterdzieści było krokiem w daleką i nieprzewidywalną przyszłość, z dzisiejszej perspektywy to już daleka przeszłość, schyłkowy okres trwania upadającej formacji. Te dwie rzeczywistości: artystyczną wizję i jej realny odpowiednik na pewno można zderzyć i zobaczyć, co z takiego zestawienia wynika. Warto też przypomnieć, że Rok 1984 miał w Polsce bardzo żywy – aczkolwiek nieoficjalny – odbiór: dwukrotnie tłumaczony, kilkakrotnie wydawany na emigracji i w drugim obiegu, premierę pierwszoobiegową miał dopiero u schyłku epoki, w 1988 roku. (...)

Książka jest pokłosiem konferencji „1984. Literatura i kultura schyłkowego PRL-u” zorganizowanej przez Ośrodek Badań Filologicznych nad Cenzurą PRL afiliowany przy Uniwersytecie w Białymstoku przy współpracy z Zakładem Historii Społecznej XX Wieku i Zakładem Literatury Współczesnej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. W założeniu jest nie tylko swoistą kroniką późnych lat 80., ale i przekrojem, którego kształt zależy w pełni od wybranych przez Autorów tematów. (...)"

[ze Słowa wstępnego]

 

Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa.
Rok wydania: 2014.
Oprawa: twarda, liczba stron: 425.

Tom 4.

SPIS_TREŚCI.PDF

"Książka niniejsza jest zbiorem artykułów, które powstały w następstwie konferencji naukowej zorganizowanej w dniach 24-25 kwietnia 2014 roku przez Ośrodek Badań Filologicznych nad cenzurą PRL afiliowany przy Uniwersytecie w Białymstoku, we współpracy z Zakładem Literatury Międzywojennej i Współczesnej w białostockim Instytucie Filologii Polskiej.

Pytanie o „karierę” w odniesieniu do pisarzy doby PRL-u – a ściślej biorąc – od 1944 roku zakłada socjologiczną perspektyw ujęcia problemu. Chodzi zatem o spojrzenie na biografie twórcze, które akcentuje ich sekwencyjność, przy czym uprawianie pisarstwa rozważamy w kategoriach roli zawodowej i pozycji społecznej, w szczególności zaś zmian owej pozycji. Mówiąc o „karierze”, mamy na myśli nie tylko przechodzenie jednostek z niższego szczebla na wyższy, ale także ruch w kierunku przeciwnym. W pracach interakcjonistów – tradycji badawczej niezwykle tu pożytecznej – o „karierze” pisze się w znaczeniu dalekim od potocznego, zabarwionego w polszczyźnie nieco złą emocją. Erving Hoffman na przykład używał go odniesieniu do sytuacji chorego psychicznie, pisząc o różnych fazach statusu pacjenta psychiatrycznego. Generalnie zaś rzec biorąc „kariera” w badanich z tego kręgu współtworzy konstrukcję świata społecznego (świata przeżywanego), w którym jednostka jest zawsze sytuacyjnie powiązana z innymi i ani ona sama, ani jej losy nigdy nie zastygają w bezruchu. /…/

[ze Słowa wstępnego]

 

Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa.
Rok wydania: 2013.
Oprawa: twarda, liczba stron: 575.

Tom 3.

pdfSPIS_TREŚCI

"Książka niniejsza powstała jako efekt konferencji, której celem był, po pierwsze, rekonesans co do stopnia zaawansowania, zróżnicowania problemowego, metodologii i geografii badań spod znaku Law Literature, po drugie włączenie prowadzonych w Polsce, a zintensyfikowanych po 1989 r., studiów nad cenzurą w minionych dwóch stuleciach w rozleglejsze pole badawcze - właśnie w ową szeroko rozumianą problematykę powiązań prawa i literatury, a tym sposobem zarysowanie nowych dla nich perspektyw.

Zamieszczone w pracy artykuły wpisują się w różne kręgi problemowe sygnowane wspólną formułą "literatura i prawo": prawo w literaturze/ śledztwo jako wątek fabularny/, literatura przed sądem /procesy sądowe pisarzy, odpowiedzialność pisarzy względem prawa, literatura jako źródło konfliktu prawnego, urzędowe regulacje obiegu literackiego - tu: cenzura/, literatura wobec prawa /prawo autorkskie, literatura w służbie władzy/. W artykułach tych "literatura" bywa różnie konkretyzowana: jako pojedynczy tekst literacki, twórczość wybranego autora, jej recepcja, a wreszcie - i sam pisarz, jako uczestnik życia publicznego. "Prawo" natomiast oznacza konkretną normę kodeksową albo cały system prawny. Stąd wielość prezentowanych ujęć, do której przyczynia się także interdyscyplinarność: wśród autorów książki są historycy literatury, historycy, kulturoznawcy, prawnicy.

Znaczna część tekstów dotyczy sprawy wolności słowa i druku w wieku XIX i XX. W tej dziedzinie sporo już osiągnięto. Książka Literatura w granicach prawa /XIX-XX w./ nie tylko jednak rekapituluje stan badań, ale również w znaczący sposób go wzbogaca. Stanowi prawdziwe kompendium wiedzy o cenzurze, widzianej z różnych perspektyw, w różnych problematyzacjach, od ujęć syntetyzujących, po analizy konkretnych sytuacji i praktyk cenzorskich. Przekonuje też ponad wszelką wątpliwość, że bardzo trudno w tej dziedzinie o uogólnienia, a każdy szczegółowo obejrzany przypadek nie tyle potwierdza regułę, co skłania do jej weryfikacji". [ze słowa wstępnego]